| قیمت ارز | قیمت سکه | (لحظه‌ای) | |
|---|---|---|---|
| دلار | سکه امامی | ۷۱,۵۸۵,۰۰۰ تومان | |
| ۸۲,۳۳۵ تومان | سکه بهار آزادی | ۶۷,۰۹۵,۰۰۰ تومان | |
| طلا ۱۸ عیار | طلا ۲۴ عیار | نیم سکه | ۴۳,۱۰۰,۰۰۰ تومان |
| ۶,۳۰۹,۸۰۰ تومان | ۸,۴۱۳,۰۰۰ تومان | ربع سکه | ۲۴,۲۰۰,۰۰۰ تومان |
بندهای در قرارداد کاری به نفع کارگر
تنظیم دقیق و هوشمندانه مفاد این پیمان، به ویژه از منظر کارگر به عنوان رکن اساسی تولید و ارائه خدمات، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
چه بندهایی رو در قرارداد کاری بیارم که به نفع کارگر باشه؟
راهنمای جامع برای تنظیم یک قرارداد کار منصفانه
- آیا به دنبال شغلی جدید هستید و می‌خواهید مطمئن شوید قراردادی که امضا می‌کنید، حافظ حقوق شما باشد؟
- آیا نگران این هستید که در آینده در محیط کار با مشکلاتی روبرو شوید و قرارداد کاری‌تان از شما حمایت نکند؟
- آیا می‌خواهید بدانید چه نکات کلیدی را باید در قرارداد کاری خود بگنجانید تا یک توافق برد-برد با کارفرمای خود داشته باشید؟
مقدمه
در عرصه تنظیم روابط استخدامی و مزدی، قرارداد کار، سنگ بنای حقوقی تعاملات میان نیروی کار و کارفرما محسوب می‌گردد. این سند، که به مثابه قانون خصوصی طرفین عمل می‌کند، چارچوبی مدون برای حقوق و تکالیف متقابل ایجاد نموده و در صورت بروز هرگونه اختلاف، فصل‌الخطاب خواهد بود. از این رو، تنظیم دقیق و هوشمندانه مفاد این پیمان، به ویژه از منظر کارگر به عنوان رکن اساسی تولید و ارائه خدمات، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
نظر به جایگاه حمایتی قانون کار از طبقه کارگر، امکان درج شروط و بندهایی در قرارداد کار وجود دارد که ضمن رعایت حداقل‌های قانونی، منافع و حقوق بیشتری را برای کارگر تضمین نماید. این امر مستلزم آگاهی کارگر از حقوق بنیادین خود و بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی در فرآیند مذاکره و تنظیم قرارداد است. تعیین دقیق وظایف، ساعات کار، میزان و نحوه‌ی پرداخت مزد و مزایا، شرایط بهره‌مندی از مرخصی و تعطیلات، و ضوابط مربوط به خاتمه‌ی قرارداد، همگی عرصه‌هایی هستند که می‌توان با تنظیم هوشمندانه بندهای مربوطه، از حقوق کارگر به نحو مطلوب صیانت نمود.
این نوشتار، با هدف توانمندسازی جامعه‌ی کارگری و ارتقای آگاهی آنان از ظرفیت‌های قانونی موجود در تنظیم قرارداد کار، به بررسی بندهایی می‌پردازد که درج آن‌ها می‌تواند به طور مؤثری از حقوق و منافع کارگران حمایت نموده و زمینه‌ساز یک رابطه‌ی کاری عادلانه و پایدار گردد. تلاش بر آن است تا با ارائه توضیحات روشن و کاربردی، کارگران را در فرآیند تنظیم قرارداد کار یاری نموده و آنان را در مسیر احقاق حقوق قانونی خود توانمند سازیم.
قرارداد کار: سند حقوقی مهم برای کارگر
قرارداد کار، به عنوان یک سند حقوقی الزام‌آور، چارچوب روابط کاری بین کارگر و کارفرما را تعیین می‌کند. این سند، حقوق و تکالیف هر دو طرف را مشخص کرده و در صورت بروز اختلاف، مبنای حل آن خواهد بود. بنابراین، تنظیم دقیق و منصفانه قرارداد کار، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
- قرارداد کار می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی منعقد شود، اما توصیه اکید بر تنظیم قرارداد کتبی است تا جزئیات توافقات به طور واضح مشخص شود.
- قرارداد کار باید مطابق با قوانین و مقررات کار جمهوری اسلامی ایران تنظیم گردد و هیچ بندی در آن نباید مغایر با این قوانین باشد.
مشخصات دقیق شغل و وظایف: تعیین حدود مسئولیت‌ها
یکی از بندهای حیاتی در قرارداد کاری، تعیین دقیق عنوان شغلی و شرح وظایف کارگر است. این بند، حدود مسئولیت‌های کارگر را مشخص کرده و از تحمیل وظایف خارج از توافق جلوگیری می‌کند.
- در این بند، باید عنوان شغلی کارگر به طور واضح و مطابق با ساختار سازمانی کارفرما ذکر شود.
- شرح وظایف باید به صورت جزئی و دقیق مشخص شود تا کارگر بداند دقیقاً چه مسئولیت‌هایی بر عهده دارد. از ذکر عبارات کلی و مبهم خودداری کنید.
تعیین دقیق حقوق و مزایا: تضمین دریافت عادلانه
بند مربوط به حقوق و مزایا، یکی از مهم‌ترین بندهای قرارداد کار برای کارگر است. در این بند، میزان حقوق پایه، نحوه پرداخت آن (ماهانه، هفتگی و غیره) و سایر مزایای نقدی و غیرنقدی باید به طور شفاف تعیین شود.
- حقوق تعیین‌شده نباید از حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار کمتر باشد.
- مزایایی مانند پاداش، کارانه، بهره‌وری و سایر پرداختی‌های انگیزشی باید به طور واضح در قرارداد ذکر شوند.
شرایط پرداخت حقوق و مزایا: زمان‌بندی و نحوه پرداخت
علاوه بر تعیین میزان حقوق و مزایا، مشخص کردن زمان‌بندی و نحوه پرداخت آن نیز برای کارگر اهمیت دارد. این بند از تاخیر در پرداخت حقوق و بروز مشکلات مالی برای کارگر جلوگیری می‌کند.
- در این بند، باید روز دقیق پرداخت حقوق در هر ماه مشخص شود.
- نحوه پرداخت حقوق (واریز به حساب بانکی، پرداخت نقدی و غیره) نیز باید در قرارداد ذکر شود.
تعیین ساعات کاری و اضافه کاری: رعایت قانون کار
قانون کار، ساعات کاری قانونی را تعیین کرده است و کارفرما موظف به رعایت آن است. در قرارداد کار، ساعات کاری روزانه و هفتگی کارگر باید به طور دقیق مشخص شود و شرایط مربوط به اضافه کاری نیز تعیین گردد.
- ساعات کاری عادی نباید از 8 ساعت در روز و 44 ساعت در هفته تجاوز کند (مگر در مشاغل خاص با توافق طرفین و رعایت قانون).
- شرایط پرداخت اضافه کاری (نرخ پرداخت، سقف ساعات اضافه کاری و غیره) باید مطابق با قانون کار در قرارداد ذکر شود.
حق تعطیلات و مرخصی: استراحت قانونی کارگر
کارگر حق دارد از تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی سالانه بهره‌مند شود. شرایط مربوط به این حقوق باید در قرارداد کار و مطابق با قانون کار تعیین گردد.
- میزان مرخصی استحقاقی سالانه (با حقوق) باید مطابق با قانون کار (حداقل 26 روز کاری در سال) در قرارداد ذکر شود.
- شرایط استفاده از مرخصی (نحوه درخواست، زمان استفاده و غیره) نیز باید مشخص شود.
بیمه و مزایای جانبی: تأمین اجتماعی و رفاه کارگر
کارفرما موظف است کارگر خود را مطابق با قانون تأمین اجتماعی بیمه کند. علاوه بر بیمه، توافق بر سر مزایای جانبی دیگر نیز می‌تواند به نفع کارگر در قرارداد ذکر شود.
- نوع بیمه (تأمین اجتماعی، خدمات درمانی و غیره) و میزان حق بیمه سهم کارگر و کارفرما باید مشخص شود.
- مزایای جانبی مانند بیمه تکمیلی، بن‌های خرید، تسهیلات رفاهی و غیره می‌تواند در قرارداد ذکر شود.
شرایط فسخ قرارداد کار: حفظ امنیت شغلی کارگر
شرایط فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما، از جمله موارد مهم برای حفظ امنیت شغلی کارگر است. در قرارداد باید شرایطی ذکر شود که مطابق با قانون کار، امکان فسخ یک‌طرفه قرارداد از سوی کارفرما را محدود کند.
- در قرارداد ذکر شود که فسخ قرارداد از سوی کارفرما صرفاً مطابق با مواد 21 و 27 قانون کار امکان‌پذیر است.
- شرایط مربوط به پرداخت حق سنوات و سایر مزایای قانونی در صورت فسخ قرارداد باید به طور واضح تعیین شود.
حل اختلافات کارگری: تعیین مرجع رسیدگی
در صورت بروز اختلاف بین کارگر و کارفرما، تعیین مرجع رسیدگی به این اختلافات در قرارداد می‌تواند به تسریع فرآیند حل اختلاف کمک کند.
- در قرارداد ذکر شود که در صورت بروز اختلاف، موضوع ابتدا از طریق مذاکره و در صورت عدم توافق، از طریق مراجع حل اختلاف کار (شورای اسلامی کار، هیأت تشخیص و هیأت حل اختلاف اداره کار) پیگیری خواهد شد.
سایر بندهای حمایتی: توافقات ویژه به نفع کارگر
علاوه بر بندهای ذکر شده، کارگر و کارفرما می‌توانند بر سر بندهای حمایتی دیگری نیز توافق کنند که به نفع کارگر باشد. این بندها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آموزش و ارتقاء: تعهد کارفرما به برگزاری دوره‌های آموزشی برای ارتقاء شغلی کارگر.
- کمک هزینه ایاب و ذهاب: پرداخت مبلغی به عنوان کمک هزینه رفت و آمد.
- کمک هزینه مسکن: پرداخت مبلغی به عنوان کمک هزینه اجاره یا خرید مسکن.
- ساعات کاری شناور: انعطاف در ساعات کاری با توافق کارگر و کارفرما.
نکات مهم در بررسی و امضای قرارداد کار
قبل از امضای قرارداد کار، کارگر باید به نکات زیر توجه کند:
مطالعه دقیق قرارداد:
قبل از امضا، تمام بندهای قرارداد را به دقت مطالعه کنید و در صورت وجود ابهام، از کارفرما یا یک مشاور حقوقی سوال کنید.
مطابقت با توافقات:
اطمینان حاصل کنید که تمام توافقات شفاهی با کارفرما در قرارداد به صورت کتبی ذکر شده است.
دریافت نسخه قرارداد:
پس از امضا، حتماً یک نسخه از قرارداد را برای خود دریافت کنید.
پرسش و پاسخ‌های متداول در خصوص بندهای به نفع کارگر در قرارداد کار
آیا می‌توان در قرارداد کار، مزایایی بیشتر از قانون کار تعیین کرد؟
- بله، توافق بر سر مزایایی بیشتر از آنچه در قانون کار آمده است، بلامانع است و به نفع کارگر خواهد بود.
اگر کارفرما از امضای قرارداد کتبی خودداری کند، تکلیف چیست؟
- کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار، الزام کارفرما به تنظیم قرارداد کتبی را درخواست کند.
آیا بندهای مغایر با قانون کار در قرارداد اعتبار دارد؟
- خیر، هر بندی در قرارداد کار که مغایر با قانون کار باشد، باطل و بلااثر است.
نتیجه‌گیری: تنظیم هوشمندانه قرارداد، تضمین حقوق کارگر
در جمع‌بندی مباحث مطروحه پیرامون تنظیم قرارداد کارِ به نفع کارگر، می‌توان اذعان نمود که این سند حقوقی، فراتر از یک توافق ساده، بستری استراتژیک برای تضمین حقوق بنیادین و تأمین منافع مشروع نیروی کار محسوب می‌گردد. با عنایت به اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی، مادامی که مفاد توافقات منعقده مغایر با قواعد آمره قانون کار و نظم عمومی نباشد، طرفین، به ویژه کارگر به عنوان طرف دارای قدرت چانه‌زنی نسبتاً کمتر، می‌توانند با درج شروط حمایتی، یک رابطه‌ی استخدامی متوازن و عادلانه را پی‌ریزی نمایند.
تأکید بر تعیین دقیق عنوان شغلی و شرح وظایف مصرح در ماده 2 قانون کار، تصریح بر میزان و نحوه‌ی پرداخت مزد و مزایا منطبق با مواد 34 الی 42 قانون مذکور، تعیین ساعات کار و مقررات مربوط به اضافه کاری بر اساس مواد 51 الی 62 همان قانون، و تضمین حق استفاده از مرخصی استحقاقی و تعطیلات رسمی موضوع مواد 64 الی 74 قانون کار، از جمله حداقل‌های قانونی است که باید در هر قرارداد کاری رعایت گردد. با این حال، کارگران می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های قانونی و با توافق کارفرما، شروط تکمیلی دیگری را نیز در راستای ارتقای سطح رفاه و امنیت شغلی خود در قرارداد درج نمایند.
در نهایت، توصیه اکید می‌گردد که کارگران پیش از امضای هرگونه قرارداد کاری، نسبت به مطالعه دقیق مفاد آن و در صورت لزوم، اخذ مشورت از متخصصین حقوق کار اقدام نمایند. تنظیم هوشمندانه و آگاهانه قرارداد کار، نه تنها از بروز اختلافات آتی جلوگیری می‌نماید، بلکه زمینه‌ساز یک رابطه‌ی استخدامی پایدار، مبتنی بر احترام متقابل و رعایت حقوق قانونی طرفین خواهد بود و در راستای تحقق اهداف حمایتی قانون کار جمهوری اسلامی ایران گامی مؤثر تلقی می‌گردد.
دیدگاه ها