جرم جعل سند چیست؟

جعل چیست ؟

جعل یکی از جرایمی است که در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی و در ماده 523 این قانون از آن یاد شده و تعدادی از مصادیق جرم جعل را احصا نموده است. متأسفانه در قانون جرم جعل تعریف مشخصی نداشته و آنچه در ماده 523 آمده است ذکر تعدادی از مصادیق جرم جعل می باشد. اگر بخواهیم جرم جعل را تعریف کنیم می توان اینگونه تعریف کرد: هرگونه ساختن نوشته یا سند به قصد تقلب یا به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه. در قانون در کنار کلمه جعل از تزویر هم استفاده شده که به نظر برخی اساتید با کلمه جعل معنای متفاوتی دارد، اما به نظر برخی دیگر، هر دو دارای معنای واحدی بوده و عرب زبان ها از کلمه جعل استفاده نمی کنند و به جای آن از کلمه تزویر استفاده می نمایند. در ماده 523 مصادیق جرم جعل و تزویر نام برده شده که عبارتند از: ساختن نوشته يا سند يا ساختن مهر يا امضاي اشخاص رسمي يا غيررسمي خراشیدن يا تراشيدن يا قلم بردن ‌يا الحاق يا محو يا اثبات يا سياه كردن يا تقديم يا تاخير تاريخ سند نسبت به تاريخ حقيقي يا الصاق نوشته‌ اي به نوشته ديگر يا بكار بردن مهر دیگری ‌بدون اجازه صاحب آن و نظاير اينها به قصد تقلب.

در پرونده های جرم جعل میتوانید از وکیل کیفری و وکیل حقوقی راهنمایی بگیرید

جرم جعل سند چیست؟

جعل سند همانطور که گفته شد یکی از مصادیق چندگانه جرم جعل است که خود به دو نوع جعل در سند عادی و جعل در سند رسمی تقسیم می شود. منظور از سند نوشته ای است که در مقام دعوی یا دفاع قابل استناد باشد، نوشته هم آن چیزی است که فقط بر روی کاغذ مرقوم و درج شده باشد. بنابراین نوشته بر روی سنگ و پوست حیوان و ... از نظر قانون نوشته محسوب نمی شود و جعل در این اشیا شکل نمی گیرد. سند عادی نوشته ای است که توسط افراد جامعه تهیه و تنظیم می شود همانند مبایعه نامه ای که بین دو نفر و بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی تهیه شده است. اما سند رسمی سندی است که توسط مأمورین دولتی یا کارکنان شهرداری ها و یا موسسات عمومی غیردولتی در حیطه وظایف قانونی آنها تهیه و تنظیم شده است، مانند سند رهنی که توسط دفترخانه اسناد رسمی تنظیم می شود.

جعل در سند رسمی در ماده 532 قانون بدین گونه تعریف شده است «هر يك از كارمندان و مسئولان دولتي كه در اجراي وظايف خود در احكام و تقريرات و نوشته ‌ها و اسناد و سجلات و دفاتر و غير آنها از ‌نوشته ‌ها و اوراق رسمي تزوير كند اعم از اين كه امضاء يا مهري را ساخته يا امضاء يا مهر يا خطوط را تحريف كرده يا كلمه ‌اي الحاق كند يا اسامي اشخاص ‌را تغيير دهد علاوه بر مجازاتهاي اداري و جبران خسارت وارده به حبس از يك تا پنج سال يا به پرداخت 000 /000 /50 تا 000 /000 /250 ريال جزاي نقدي‌ محكوم خواهد شد.» بنابراین جعل در اسناد رسمی توسط کارکنان دولتی یا مأمور به خدمات عمومی (همانند شهرداری ها و دفاتر اسناد رسمی و ...) قابل ارتکاب است که نسبت به جعل در سند عادی دارای مجازات بیشتری نیز می باشد.

جعل در سند عادی نیز در ماده 536 جرم انگاری شده است. مطابق با این ماده «هر كس در اسناد يا نوشته‌ هاي غيررسمي جعل يا تزوير كند يا با علم به جعل و تزوير آنها را مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران‌ خسارت وارده به حبس از سه ماه تا يك سال يا به 000 /000 /25 تا 000 /000 /100 ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.»

انواع  جعل

جرم جعل را می توان به دو دسته کلی جعل مادی و جعل معنوی تقسیم نمود. در جعل مادی در ماده و جسم و فیزیک سند دست برده می شود و آن را تغییر، تحریف می کند همانند تراشیدن و خراشیدن و الحاق و محو و ... به عنوان مثال شخص دارنده چک با اضافه کردن یک صفر به انتهای مبلغ، مبلغ یک میلیارد تومان را به مبلغ ده میلیارد تومان افزایش می دهد و یا اینکه تاریخ چک را با دست بردن در آن تغییر می دهد. به این نوع جعل، جعل مادی گفته می شود. اما در جعل معنوی که عموماً توسط مأمورین به خدمات عمومی و مأمورین دولتی رخ می دهد، شخص مأمور دولت محتوا و متن سندی را بر خلاف واقع تغییر می دهد. به عنوان مثال قاضی دادگاه موضوعی را که توسط متهم اقرار نشده است را به عنوان اقرار در صورتمجلس تنظیمی می آورد و یا سردفتر اسناد رسمی محتوایی را بر خلاف واقع در سند تنظیمی می آورد و یا موضوع یا مضمون سندی را تغییر می دهد. در ماده 534 قانون آمده است «هر يك از كاركنان ادارات دولتي و مراجع قضائي و مأمورين به خدمات عمومي كه در تحرير نوشته‌ ها و قراردادهاي راجع به وظايفشان ‌مرتكب جعل و تزوير شوند اعم از اين كه موضوع يا مضمون آن را تغيير دهند يا گفته و نوشته يكي از مقامات رسمي، مهر يا تقريرات يكي از طرفين را ‌تحريف كنند يا امر باطلي را صحيح يا صحيحي را باطل يا چيزي را كه بدان اقرار نشده است اقرار شده جلوه دهند علاوه بر مجازات‌ هاي اداري و جبران ‌خسارت وارده به حبس از يك تا پنج سال يا 000 /000 /50 تا 000 /000 /250 ريال جزاي نقدي محكوم خواهند شد.»

مجازات جعل

همانطور که در ابتدا گفته شد مجازات جعل دارای انواع و اقسام مختلفی است که هریک در مواد جداگانه ای دارای مجازات مشخص و معین است. در برخی از جرایم، اینکه امضای چه مقامی جعل می شود در میزان مجازات تاثیر گذار است، به عنوان مثال جعل امضا یا دستخط مقام رهبری دارای مجازات از سه تا پانزده سال حبس، جعل امضای یا مهر رئیس جمهور یا وزرا از یک تا ده سال حبس، جعل اسکناس رایج داخلی یا خارجی از پنج تا بیست سال حبس، جعل مدرک دانشگاهی از یک تا سه سال حبس، جعل مهر یا علامت ادارات و موسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی مانند شهرداری ها از شش ماه تا سه سال حبس می باشد. چنانچه علاقه مند به اطلاع از مجازات انواع جعل می باشید مجازات انواع جعل و تزویر را در فصل پنجم قانون تعزیرات و مجازات های بازدارنده از ماده 524 تا ماده 542 می توانید مطالعه نمایید و از میزان و نوع مجازات آن اطلاع یابید.برای رسیدگی به مجازات جرم جعل میتوانید به یک وکیل خوب مراجعه کنید.

مجازات جرم جعل سند

جرم جعل سند بسته به اینکه در جعل در  سند عادی باشد یا در سند رسمی دارای مجازات متفاوتی است. به طور خلاصه مجازات جرم جعل در سند رسمی علاوه بر مجازاتهاي اداري و جبران خسارت وارده به حبس از يك تا پنج سال يا به پرداخت 000 /000 /50 تا 000 /000 /250 ريال جزاي نقدي می باشد و مجازات جعل در سند عادی علاوه بر جبران‌ خسارت وارده به حبس از سه ماه تا يك سال يا به 000 /000 /25 تا 000 /000 /100 ريال جزاي نقدي می باشد. لازم به ذکر است مجازاتهای مذکور صرفاً در خصوص جعل سند می باشد و استفاده از سند های مذکور در هر یک از مراجع و سازمانها و ... دارای مجازات متفاوتی می باشد. مطابق با ماده 535 هر كس اوراق مجعول مذكور در مواد (532)، (533) و (534) را با علم به جعل و تزوير مورد استفاده قرار دهد علاوه بر جبران خسارت‌ وارده به حبس از شش ماه تا سه سال يا به 000 /000 /50 تا 000 /000 /250 ريال جزاي نقدي محكوم خواهد شد.