شرایط و مراحل به اجرا گذاشتن مهریه

 مقدمه

همانطور که می دانید طبق قانون به محض وقوع عقد ازدواج، خانم مالک مهریه می شود هرچند از آقا تمکین نکند و آقا بدهکار است. آنچه در کشور برای مهریه مرسوم است اینکه مهریه یا سکه طلا و یا وجه نقد است. بعضاً ملک غیرمنقول هم به عنوان مهریه تعیین می شود. در این مقاله به قوانین مربوطه در خصوص به اجرا گذاشتن مهریه می پردازیم و اگر شما خانمی هستید که به هر دلیلی خواهان دریافت مهریه از همسرتان می باشید، به شما خواهیم گفت که باید از کجا شروع کنید. اگر حوصله رفتن به ادارات دولتی و دادگاه ها و پیچ و خم اداری را ندارید توصیه می شود برای دریافت مهریه از وکلای دادگستری کمک بگیرید یا لااقل قبل از هر اقدامی از ایشان مشاوره حقوقی آنلاین بگیرید.

 تعاریف

مستثنیات دین: به اموالی گفته می شود که جزء ضروریات زندگی هر فرد می باشد از قبیل منزل متناسب با شأن، وسایل امرار معاش و اثاثیه مورد نیاز زندگی. امکان توقیف این اموال توسط طلبکار وجود ندارد. اگر هم به هر دلیلی توقیف شوند، امکان اعتراض به توقیف وجود دارد.

ابراء: یعنی طلبکار از بدهی بدهکار چشم پوشی می کند و از حق خود می گذرد و در این صورت دیگر دینی بر عهده بدهکار نیست و به اصطلاح بری الذمه می شود..

شرایط و ضوابط به اجرا گذاشتن مهریه

مطابق بخشنامه صادره توسط معاون قوه قضاییه که ناظر به اجرای بند ب ماده ۱۱۳ قانون برنامه پنجم توسعه است کلیه مراجع قضایی از پذیرش دادخواست مهریه بدون مراجعه قبلی به اداره ثبت منع شده اند. در بخشی از این بخشنامه آمده است:

"به منظور اتخاذ رویه‌ واحد و مدیریت صحیح قضایی پرونده های مهریه، تمامی واحد‌های قضایی زیرمجموعه دادگستری‌های سراسر کشور باید به این ترتیب اقدام کنند؛

۱- از پذیرش دعاوی مطالبه مهریه قبل از صدور گواهی موضوع بند (ب) ماده ۱۱۳ قانون برنامه ششم توسعه خودداری کنند.

۲- واحد‌های اجرای احکام مدنی (اعم از محاکم و مراکز حل اختلاف) در جریان اجرای احکام پرونده‌ های مهریه، صرفاً از طریق شناسایی اموال محکوم علیه (مکاتبه با مراجع ثبتی، راهور، بانک‌ها و...) اقدام کنند و ترتیبی اتخاذ شود که منتهی به جلب و بازداشت محکوم علیه نشود.

۳- درخصوص نیابت‌های واصله از خارج استان، وفق بند (ب) قانون مارالذکر اقدام کند و چنانچه نتیجه ای حاصل نشد پرونده های نیابتی بدون اقدام در خصوص جلب و بازداشت محکومه علیه به مرجع معطی نیابت اعاده شود.

روسای کل دادگستری‌ها استان‌ها مسوول نظارت بر حسن اجرای این بخشنامه هستند."

اگر خانم موفق به دریافت مطالبات خود از طریق اداره ثبت نشود، می تواند درخواست دهد تا گواهی مبنی بر مراجعه به دادگاه صادر شود .مراحل اجرا و توقیف اموال برای مهریه در شهرهای بزرگی مثل تهران زمان بر و پیچیده است. لذا وکیل خوب و با تجربه تیم وکلا با سابقه ای درخشان در دعاوی خانواده و مهریه در تهران و سایر شهر ها آماده قبول وکالت هستند. با ما در تماس باشید.

 آیا مهریه را برای بار دوم می‌توان به اجرا گذاشت؟

برای آنکه بتوانیم به این پرسش پاسخ دهیم باید حالات زیر را در نظر بگیریم:

·       اگر مهریه بصورت دین باشد یعنی همان وجه نقد و سکه طلا که مرسوم است و بخشیده شود دیگر قابل رجوع نیست چون ابراء شده است. اگر هبه هم شده باشد مطابق ماده 806 قانون مدنی قابل رجوع نیست مگر اینکه هبه مهریه در قبال رضایت آقا به طلاق بوده و خانم در زمان عده رجوع کند.

>> وکیل مهریه

·       حالت دیگر وقتی است که خانم مهریه (غیر از وجه نقد و سکه طلا) را بدون اینکه چیزی دریافت کند هبه می نماید که به آن هبه غیر معوض می گویند و خانم تحت شرایطی می تواند از آنچه که بخشیده رجوع کرده و دوباره آن را مطالبه کند. اما اگر هبه معوض باشد و عوض هم داده شده باشد نمی تواند از بخشش خود منصرف شده و مهریه را دوباره مطالبه نماید. 

 مهریه را از چه طریقی می‌توان به اجرا گذاشت؟

مهریه وجه نقد و سکه طلا هم از دادگاه و هم از اداره اجرای ثبت قابل مطالبه است. اما با توجه به بخشنامه سال 1399 معاون قوه قضاییه ، شروع مطالبه مهریه باید از اداره ثبت و توقیف اموال مرد باشد. اگر مطالبه از این طریق میسر نشد، امکان طرح دعوی در دادگاه وجود دارد.

حال اگر مهریه مال غیر منقول مشخصی بود که در سند ازدواج به آن اشاره شده است، با توجه به اینکه انتقال سند، مقدماتی دارد که در دفتر رسمی ازدواج صورت نمی گیرد بلکه تعهد می گردد که مال غیر منقول به خانم منتقل شود یعنی تعهد به انتقال سند رسمی در آینده. در صورتی که  انتقال سند انجام نشد، خانم باید از طریق دادگاه اقدام کند. یعنی باید در دادگاه محل وقوع مال غیر منقول، طرح دعوی کند.

 درخواست مهریه از طریق اداره ثبت

در ابتدا بایستی با در دست داشتن اصل عقدنامه یا تصویر آن به دفتر ازدواجی که عقد در آن ثبت شده مراجعه کرد. البته ممکن است دفتر خانه موجود نباشد یا سردفتر مرحوم شده باشد. پس باید به کانون سردفتران ازدواج و طلاق مراجعه کرد تا سر دفتر را پیدا کرده و طی درخواستی مکتوب، صدور اجرائیه را خواستار شد. به اجرا گذاشتن مهریه از این طریق برای آنست که یا مرد را ممنوع الخروج کنید و یا اموالی غیر از مستثنیات دین برای توقیف از او بیابید. سر دفتر پس از دریافت درخواست خانم، اجرائیه صادر و به نشانی آقا که در عقد نامه ذکر شده ارسال می نماید. سپس خانم باید به اداره ثبت مراجعه کرده و خواهان شناسایی و توقیف اموال آقا به میزان مهریه می شود. اگر برخی از اموال آقا در شهر دیگری باشد با اعطای نیابت به اجرای ثبت شهر مورد نظر، توقیف ملک صورت می گیرد. در صورتی که اموالی یافت شود توقیف، ارزیابی و فروخته می شود و اگر آقا معترض باشد حق اعتراض محفوظ است. اگر ظرف ۲ ماه اموالی از آقا پیدا نشود و یا ظرف ۶ ماه هیچ مالی به صورت عملی به دست خانم نرسد، به درخواست خانم یا وکیل او گواهی مبنی بر مراجعه به دادگاه صادر می شود.

 مطالبه مهریه از طریق دادگاه

همانطور که قبلاً اشاره شد اگر مهریه وجه نقد یا سکه طلا باشد ابتدا باید از طریق اداره ثبت اقدام نمود و در صورت عدم توفیق، می توان از طریق دادگاه اقدام نمود. اگر ارزش ریالی مهریه مطالبه شده از 20 میلیون تومان کمترباشد، شورای حل اختلاف به دعوی رسیدگی می کند. اگر ارزش ریالی مهریه مطالبه شده بیشتر از 20 میلیون تومان باشد پرونده به دادگاه خانواده ارسال خواهد شد. اگر هم مهریه مال غیر منقول مثل زمین، خانه یا آپارتمان باشد که باید دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی صورت بگیرد، این امر در دادگاه محل وقوع ملک رسیدگی می شود. می توان همزمان با دادخواست مطالبه مهریه و یا حتی قبل از آن تقاضای قرار تامین خواسته از دادگاه کرد. به این معنی که خانم یا وکیلش به جهت ممانعت ازانتقال اموال توسط آقا، می تواند تقاضای توقیف اموال بدهد تا ابتدا اموال توقیف شود سپس دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و به خواسته مطالبه مهریه خانم رسیدگی کند. حائز اهمیت است که اگر ظرف مدت 10 روز از زمان صدور قرار تامین خواسته، دادخواست اصلی مطالبه مهریه طرح نشود، با درخواست آقا توقیفی از روی اموال برداشته می شود. 

 دریافت مهریه در طلاق توافقی به چه شکل است؟

در طلاق توافقی، آقا و خانم در مورد کلیه مسائل اعم از مالی و غیر مالی به یک توافق و تفاهم می رسند. پرداخت مهریه و مقدار آن به توافق حاصل شده مربوط می شود. قاضی پرونده نیز مطابق با سازش انجام شده نسبت به قسط بندی و یا دریافت یکجای مهریه از آقا حکم می کند.

 قانون 110 سکه مهریه

در قانون جدید مهریه، صرفا تا میزان 110 سکه یا معادل ریالی آن به نرخ روز، امکان جلب آقا به علت نپرداختن مهریه وجود دارد. به بیان دیگر مهریه ثبت شده در سند ازدواج هر چقدر که باشد معتبر است و امکان مطالبه آن وجود دارد اما صدور حکم جلب فقط تا 110 سکه امکان پذیر است.

به عنوان مثال خانمی مهریه خود را از طریق دادگاه  مطالبه می کند و در نهایت رای محکومیت زوج به پرداخت مهریه صادر می شود. در مرحله اجرای حکم مشخص می شود که آقا اموالی ندارد. به همین دلیل آقا دادخواست اعسار از پرداخت یکجای مهریه را تقدیم دادگاه می کند و مدعی اعسار و تقسیط مهریه می شود. لذا دادگاه پس از اطمینان از معسر بودن آقا و با توجه به وضعیت درآمدی او، تعدادی سکه به عنوان پیش پرداخت و مقداری هم به عنوان اقساط ماهیانه تعیین می کند که البته در مجموع بیش از 110 سکه نخواهد بود. اگر آقا پیش پرداخت و اقساط را پرداخت نکند، دادگاه به درخواست خانم، بایستی حکم جلب را صادر کند. برای مطالبه مازاد بر 110 سکه، خانم باید بتواند اموالی از آقا شناسایی و به دادگاه معرفی کند و اگر اموالی یافت نشود، نه خبری از جلب هست و نه می تواند او را ممنوع الخروج کند.

البته با توجه به افزایش سرسام آور قیمت سکه و عدم رشد متناسب حقوق کارگران و کارمندان در سال های اخیر، عده زیادی از آقایان برای پرداخت اقساط مهریه دچار مشکل می شوند و اگر پرداختی ها به خانم انجام نشود، خانم می تواند حکم جلب آقا را دریافت کند. به همین علت رییس قوه قضاییه طی بخشنامه ای در سال 97 مقرر می دارد که دادگاه ها به صورت خارج از نوبت و بدون تعیین وقت، به درخواست های تعدیل اقساط مهریه رسیدگی کرده و مهلت پرداخت را  متناسب با وضعیت مالی آقا در نظر بگیرند تا از زندانی شدن ایشان جلوگیری شود.

 دریافت مشاوره از تیم وکلا در رابطه با اجرا گذاشتن مهریه

مطالبه مهریه و توقیف اموال آقا بسیار زمان بر و پیچیده است بخصوص در شهرهای بزرگ. لذا پیشنهاد می شود حتماً از وکیل خانواده حرفه ای و با تجربه کمک بگیرید یا لا اقل از خدمات حقوقی مؤسسات معتبر استفاده نموده و مشاوره حقوقی دریافت نمایید. از این رو مؤسسه ی حقوقی تیم وکلا با تجربه وکالت دعاوی خانواده و مهریه، آماده قبول وکالت پرونده شما و ارائه خدمات مشاوره حقوقی با کمترین هزینه می باشد. سپاس که با ما همراه هستید.

 نتیجه گیری

امید که هیچ خانمی گرمای محفل خانوادگی را قربانی دریافت مهریه نکند که تجربه ثابت کرده که هیچ چیز جای مهر و محبت زوجین را نخواهد گرفت. خانمی که برای ادب کردن همسرش مهریه را به اجرا می گذارد هم باید بداند که مشکلی بر مشکلات موجود در روابط زوجین می افزاید و ایشان را  به سوی طلاق سوق خواهد داد. حال اگر هیچ روزنه ی امیدی برای بهبود روابط یافت نشد و زوجین کارشان به بحث مهریه رسید، ابتدا خانم باید به دفترخانه ای که ازدواج ثبت شده مراجعه کند و اجراییه بگیرد. سپس به اداره ثبت مراجعه می کند و تقاضای توقیف اموال شوهر را مطرح می کند البته منزل در شأن شوهر و خودرویی که احیاناً با آن کار می کند در صورت توقیف، با اعتراض شوهر مواجه خواهد شد چون جزء مستثنیات دین می باشد. در صورتی که اموالی از آقا برای توقیف کردن کشف نشد، خانم باید به دادگاه مراجعه کند. دادگاه نیز آقا را محکوم به پرداخت خواهد کرد اما از آنجایی که آقا توانایی پرداخت ندارد، باید دادخواست اعسار بدهد تا دادگاه با توجه به درآمد ماهیانه اش، پیش پرداخت و اقساط مهریه را تعیین کند. البته اگر آقا تقاضای اعسار ندهد و مهریه را هم ندهد امکان جلب ایشان تا 110 سکه به در خواست خانم وجود دارد.

شاید برای شما مفید باشد : وکیل تلفنی